Fen Bilimleri ve Teknoloji: Işık ve Işığın Özellikleri

1.Işık Kaynakları

Doğal Işık Kaynakları: Güneş, yıldızlar, ateş böceği

Yapay Işık Kaynakları: ateş, mum, gaz lambası, elektrik ampulü

2.Işık ve Madde

Işığı Geçiren Maddeler: Cam, su, hava gibi maddeler ışığı geçirir.Işığı geçiren maddelere saydam maddeler denir.

Buzlu cam, yağlı kağıt gibi maddeler yarı saydam maddelerdir.

Işığı geçirmeyen maddeler: Mukavva, tahta, metal levha gibi maddeler ışığı geçirmez.Işığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir.

Işığın Maddeye Etkileri:Işık etki ettiği maddelerin rengini, tadını ve kokusunu değiştirir.

Elma,domates,biber gibi meyve ve sebzeler güneş ışığında kızarır.Kumaş,halı vb. ise solar.

Işığın Geçişine Madde Kalınlığının Etkisi: Saydam ve yarı saydam maddelerin kalınlığı arttıkça ışığı daha az geçirir.Yeterince arttığında ise ışığı hiç geçirmez.

3.Işığın Yayılması

Işığın yayılması doğrusaldır.Bir ışık kaynağından çıkan ve ışığın yolunu belirten doğrulara ışık ışınları denir.

Işık ve Gölge: Bir ışık kaynağından çıkan ışığın, bir kısmının, ışığı geçirmeyen bir cisim tarafından engellenmesi sonucu gölge oluşur.Gölge, ışığın doğru yolla yayıldığını gösterir.

Ay Tutulması: Dünya ve ay, Güneş’in etrafında dolanırken bazen güneş, dünya ve ay aynı doğrultuda olur. Ay, Dünya’nın gölgesinde kalır ve görünmez. Buna ay tutulması denir.

Güneş Tutulması:Ay, güneş ile dünya arasına girdiğinde Ay’ın gölgesi Dünya’nın bir bölümünü kapatır. Dünya’nın o bölgesi Güneş’ten tam ışık alamaz. Bu olaya güneş tutulması denir.

4.Işığın Yansıması: Işığın bir yüzeye çarpıp geri dönmesine yansıma denir.Işık kaynağı olmayan cisimlerin üzerine düşen ışık, yansıyıp gözümüze ulaşarak cismin görünmesini sağlar.Işık kaynağını göremediğimiz halde, ışığı yansıtan cismi görürüz.Işık, pürüzlü yüzeye çarparsa dağınık, düz yüzeye çarparsa düzgün yansır.

Gelen Işın, Yansıyan Işın, Normal: Işık kaynağından aynaya gelen ışığa gelen ışın, aynadan yansıyarak giden ışığa yansıyan ışın denir.Gelen ışının aynaya değdiği noktada, ayna yüzeyine dik olarak çizilen doğru parçasına normal denir.

Yansımanın Yaşamımıza Olumlu Etkileri:Yansıma, cisimleri görmemizi sağlar. Otomobillerde bulunan aynadan, yansıma sonucu, arkadan gelen diğer araçları görebiliriz. Bunlar olumlu etkilerdir.

Yansımanın Yaşamımıza Olumsuz Etkileri:Ormanlara atılan cam ve parlak metal gibi maddeler ışığı yansıtarak kuru yaprakları tutuşturup yangına sebep olabilir.Çok parlak yüzeylerden yansıyan ışınların gözleri yorması da olumsuz etkilerdir.

Düz Aynada Görüntü: Bir düz aynada, cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı birbirine eşittir.Aynı zamanda cismin boyu, cismin görüntüsünün boyuna eşittir.Düz aynaya yaklaşınca, görüntümüz de yaklaşır. Uzaklaşınca görüntümüz de uzaklaşır.

Çukur Aynada Görüntü: Görüntü büyük ve terstir.Ekran üzerine düşürülebilen görüntülere gerçek görüntü denir.Görüntünün aynaya olan uzaklığı cismin aynaya olan uzaklığından daha büyüktür.

Çukur Aynada Görüntünün Oluşması: Cisim merkezle odak arasında ise görüntü merkezden uzakta;cisimden büyük, ters ve gerçek oluşur.

Cisim merkezden uzakta ise,görüntü merkez ile odak noktası arasında, cisimden küçük, ters ve gerçektir.

Cisim odakta ise görüntü oluşmaz

Cisim ayna ile odak arasında ise görüntü cisimden büyük, düz ve gerçek değildir.

Tümsek Aynada Yansıma: Tümsek aynaya paralel olarak gelen ışınlar, birbirinden uzaklaşarak yansır.Yansıyan ışınların uzantılarının aynanın arkasında kesiştiği nokta, tümsek aynanın odak noktasıdır.

Tümsek Aynada Görüntü: Cismin görüntüsü daima aynanın gerisinde ve düzdür. Cisim aynaya yaklaştıkça görüntü de aynaya yaklaşır ve büyür. Görüntünün boyu, cismin boyundan her zaman küçüktür. Görüntüler gerçek değildir.